2-2 Trochę historii

Trochę historii

Ludwik Zamenhoff – twórca esperanta – urodził się w roku 1859, w polskim mieście Białystok, który w tamtych czasach znajdował się pod panowaniem rosyjskim. Zamenhoff był człowiekiem wyjątkowo uzdolnionym i władał biegle następującymi językami: polskim, rosyjskim, niemieckim, francuskim, angielskim, łacińskim i greckim. W ówczesnych czasach Białystok zamieszkiwały cztery grupy narodowościowe: Polacy, Rosjanie, Niemcy i Zydzi. Fakt, że każda z tych grup ludności mówiła swoim językiem ojczystym prowadził nieuchronnie do ustawicznych nieporozumień, konfliktów i zaostrzeń. Zamenhoff właśnie dlatego rozpoczął wcześnie już rozmyślać nad stworzeniem jednego, wspólnego języka dla różnych grup narodowościowych. W roku 1887 został wydany przez niego podręcznik – „Lingvo Internacia” (= język międzynarodowy, który nieco później otrzymał nazwę: esperanto). Język esperanto bardzo szybko zyskał sobie wielu entuzjastycznych zwolenników i rozprzestrzenił się na obszary różnych krajów. Zamenhoff stworzył dla esperanto solidną podstawę, na której język ten mógł stale rozwijać się dalej. Gramatyka powstała z zapożyczonych elementów z różnych języków, a szerokie spektrum słownictwa zbudowane zostało ze słów zapożyczonych także z wielu języków, przede wszystkim zaś z łaciny i języków romańskich. Esperanto zawiera w sobie w wysokim stopniu międzynarodowe pierwiastki językowe. Wszyscy ci, którzy uczą się esperanto, rozpoznają wkrótce, że jest to prawdziwy język, zbudowany na prostej, logicznej gramatyce, dającej poczucie pewności.

Jest własnością wszystkich

Ludwik Zamenhoff już od samego początku – i na zawsze – zrzekł się wszelkich osobistych roszczeń odnośnie esperanto, w związku z czym język ten jest własnością wszystkich.

Nie potrzeba tłumaczy

Pierwszy związek esperantystów utworzony został w 1888 roku – w Norymberdze. W roku 1889 ukazał się pierwszy podręcznik do nauki esperanto (z objaśnieniami w języku angielskim) oraz pierwszy miesięcznik – „La Esperantisto”. Podczas najbliższych, kolejnych lat zaczęto zawiązywać szereg stowarzyszeń esperantystów w różnych krajach Europy, Azji i Ameryki Południowej. W roku 1905 odbył się pierwszy światowy kongres esperantystów we francuskim mieście Boulogne-sur-Mer, z udziałem 700 uczestników z 20 krajów. Kongres ten wzbudził powszechną uwagę m.in z uwagi na fakt, że odbył się bez udziału tłumaczy.

Z początkiem roku 1906 utworzonych zostało wiele nowych, krajowych związków esperantystów m.in w Japonii oraz w U S A. W 1907 roku odbył się światowy kongres esperantystów w Anglii, w znanej miejscowości uniwersyteckiej – Cambridge. W roku 1914 wybuchła I-wojna światowa i wtedy zostało wysłanych z Francji – 10 000 podręczników esperanta dla pielęgniarek, a międzynarodowa organizacja dla młodych chrześcijan – YMCA – rozdzieliła również tysiące takich podręczników wśród jeńców wojennych obu stron. Trzeci z kolei światowy kongres esperantystów odbył się w roku 1915 w U S A.

Francuska Akademia Nauk

Międzynarodowy Związek Narodów (poprzednik ONZ-etu) przestudiował podczas swego kongresu światowego w Brukseli, w 1920 r. różne projekty dotyczące – jednego, międzynarodowego języka i w efekcie jednogłośnie został zarekomendowany język esperanto. Związek Narodów podkreślił w jednej z rezolucji w roku 1920, że wszyscy uczniowie powinni oprócz swego języka ojczystego, uczyć się esperanto. Izba Handlowa w Paryżu zaleciła w 1921 roku stosowanie esperanto. Francuska Akademia Nauk poleciła w roku 1921 używanie esperanto w dziedzinach naukowych. W 1923 roku odbył się w Norymberdze światowy kongres esperantystów, z udziałem 4963 uczestników.

Teraz jest najwyższy czas

W roku 1950 przekazana została ze związku „Universala Esperanto Asocio „do „Organizacji Narodów Zjednoczonych „, specjalna odezwa – podpisana przez 895 432 osoby, reprezentujące 15 454 780 członków związków zawodowych i innych stowarzyszeń w 76 krajach. Powyższa odezwa zawierała wezwanie do powszechnego wprowadzenia esperanto do szkół, a podpisana została również przez m.in. prezydenta Vincentego Auriol, – czterech ministrów z: Holandii, Polski, Austrii i Czechosłowacji, – 405 członków różnych parlamentów, – 1 607 nauczycieli języków obcych, – 5 262 wykładowców i naukowców uniwersyteckich, – 40 000 pedagogów, a także pracowników i zwykłych obywateli z różnych krajów.

250 000 Japończyków

W roku 1966 rząd japoński otrzymał petycję podpisaną przez 250 000 Japończyków, aby wprowadzić nauczanie esperanto w szkołach japońskich. W Roku 1973 utworzona została w Parlamencie Wielkiej Brytanii, specjalna grupa parlamentarna w ilości 45 osób, której zadaniem było pracować na rzecz esperanto. Grupa ta uznała, iż angielski nie jest odpowiednim językiem dla międzynarodowej roli, jaką otrzymał. W tym samam roku Międzynarodówka Socjalistyczna otrzymała propozycję od swoich włoskich przyjaciół, aby zacząć stosować esperanto, jako wewnętrzny język roboczy. Zwrócono się także do w/wym. Międzynarodówki z apelem o pomoc w pracy propagującej wprowadzenie esperanto jako przedmiotu szkolnego. Projekt ten poparty został przez francuskiego przewodniczącego – Francois Mitterrand’a – późniejszego prezydenta Francji. W roku 1974 –ówczesny prezydent Austrii –dr Rudolf Kirschläger, wysłał pismo do austriackich socjalistów z zapewnieniem pełnego poparcia w ich dążeniu do wprowadzenia esperanto.

Podczas światowego kongresu esperantystów w Budapeszcie – w 1983 roku udział w obradach wzięło około 5 000 uczestników. W roku 1986 odbył się w stolicy Chin – Beijing kolejny kongres esperantystów z uczestnikami z 54 krajów.