Η μοναδική λύση στο γλωσσικό πρόβλημα της ΕΕ
Διεθνείς γλώσσες
Οταν κάποτε επέλθει συμφωνία στην ΕΕ για κοινή γλώσσα εργασίας, κι αργά ή γρήγορα θα χρειαστεί να γίνει αυτό, δεν θα ήταν κατάλληλο να συμφωνηθεί ότι κάποια από τις γλώσσες των χωρών/μελών θα αποτελέσει αυτή τη γλώσσα, διότι γλωσσική υπεροχή συνεπάγεται αυξημένη δύναμη σε όλους τους τομείς.
Στην πορεία του χρόνου έχουν γίνει αρκετές προτάσεις ώστε να χρησιμοποιηθεί η λατινική ως γλώσσα εργασίας με την αιτιολογία ότι πολλές από τις ευρωπαϊκές γλώσσες χρησιμοποιούν πλήθος λέξεων που προέρχονται από τη λατινική. Εκτός τούτου, τα λατινικά δεν είναι σήμερα κάποιου κράτους επίσημη γλώσσα, αν παραβλέψουμε ότι μαζί με τα ιταλικά είναι η επίσημη γλώσσα του Βατικανού. Δυστυχώς τα λατινικά είναι αρκετά δύσκολα στην εκμάθησή τους και μία λογική επιλογή είναι η εσπεράντο, που θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η λατινική της εποχής και η οποία έχει μία πολύ εύκολη γραμματική καθώς επίσης και το 80% των γλωσσικών ριζών προέρχονται από τη λατινική ή από την εξέλιξη των ρομανικών (λατινογενών) γλωσσών που προέρχονται από τη λατινική.
Αν η εσπεράντο επιλεγόταν ως γλώσσα εργασίας της ΕΕ, θα επέφερε μία υψηλού βαθμού γλωσσική ισοτιμία μεταξύ όλων των πολιτών της ΕΕ και ιδιαίτερα, θα επέφερε προστασία σε όλες τις γλώσσες και τους πολιτισμούς απ’ όπου κι αν αυτοί προέρχονται. Τι είναι καλύτερα, πολιτιστική ευθυγράμμιση ή πολιτιστική πολυμορφία;
Η Emma Bonino είναι Ιταλίδα πολιτικός, μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σε συνέντευξή της σε περιοδικό, είπε ότι η μη ύπαρξη μία κοινής κοινοτικής γλώσσας, εμποδίζει την οικονομική εξέλιξη της ΕΕ. Εκτός αυτού, είπε, μία ουδέτερη γλώσσα θα είχε το πλεονέκτημα να μπορεί να προστατέψει την πολυμορφία και τις γλωσσικές μειονότητες. Εγκωμίασε και την εσπεράντο διότι από διάφορες μελέτες αποδείχτηκε ότι η εσπεράντο επιταχύνει και την εκμάθηση άλλων γλωσσών.
Για αλληλεγγύη προς τις φτωχές χώρες όλου του κόσμου, θα μπορούσε η ΕΕ να συμφωνήσει για μία γλώσσα εργασίας και να επιλέξει μία γλώσσα ουδέτερη και εύκολη στην εκμάθηση. Η αγγλική με το δύστροπο συλλαβισμό, την πολύπλοκη γραμματική και την ακόμα πολυπλοκότερη προφορά, απαιτεί μία μακρύχρονη και κατά συνέπεια ακριβή χρονική διάρκεια μάθησης και ακόμα, απαιτεί πολύ μεγάλες ικανότητες από τους διδάσκοντες.
Σε έναν κόσμο που συνεχώς γίνεται μικρότερος, μπορούμε εμείς στην ΕΕ, όταν επιλέγουμε κοινή γλώσσα εργασίας να δούμε και έξω από τα σύνορα της ΕΕ, διότι όποια γλώσσα και να επιλέξουμε θα αποβεί υψίστης σημασίας για όλο τον κόσμο. Ο κόσμος, σήμερα, έχει μεγάλη ανάγκη από μία κοινή γλώσσα για την επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων γλωσσικών κατηγοριών. Πόσο μάλλον επειδή ο κόσμος γίνεται ολοένα και περισσότερο πολύπλοκος και οι διεθνείς επικοινωνίες αυξάνονται ταχύτατα.
Αν μπορέσει η ΕΕ να συμφωνήσει για μία κοινή γλώσσα εργασίας και για τη διδασκαλία της σε όλα τα σχολεία των χωρών/μελών, τότε θα μπορέσει αυτή η γλώσσα να γίνει παγκόσμια καθώς επίσης και επίσημη γλώσσα στον ΟΗΕ και αυτό θα οφείλεται στη μεγάλη και διαρκώς αυξανόμενη σημασία της ΕΕ στην παγκόσμια οικονομία.
Σήμερα, η μοναδική πιθανή γλώσσα εργασίας, παράλληλα με την εσπεράντο, είναι η αγγλική. Η επιλογή της αγγλικής ως γλώσσα εργασίας θα αποτελούσε ακόμα μία απειλή για τη βιωσιμότητα μίας σειράς μκρότερων γλωσσών και ακόμα, μία επιπλέον ενίσχυση της αγγλικής και αμερικανικής επιρροής στην ευρωπαϊκή (καθώς επίσης και στις άλλες ηπείρους) πολιτιστική ζωή και κατά συνέπεια μία κονφορμιστική (ευθύγραμμη, στερεότυπη) κουλτούρα και στην επέκτασή της μία κομφορμιστική Ευρώπη και έναν κομφορμιστικό κόσμο. Εκτός των άλλων, τα αγγλικά είναι τόσο δύσκολα στην εκμάθησή τους που οι περισσότεροι Ευρωπαίοι δεν θα είναι σε θέση να παρακολουθήσουν τις δημόσιες συζητήσεις στα διάφορα όργανα της ΕΕ ή να διαβάσουν τα έγγραφα κ.λπ. Η αγγλική γλώσσα, παρά την εντύπωση που επικρατεί, δεν έχει τη γλωσσική υπεροχή που νομίζουμε ότι έχει στην Ευρώπη.
Δεν θέλεις να διαφυλάξεις την πολιτιστική πολυμορφία στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο; Μία πολυπολιτισμική Ευρώπη είναι κάτι περισσότερο από το σύνολο των πολιτισμών που την απαρτίζουν, διότι πολυμορφία πολιτισμών σημαίνει πως οι πολλοί διαφορετικοί πολιτισμοί θα αλληλοεπηρεαστούν και θα αλληλοεμπνευστούν προς μία αυξανόμενη πολιτιστική εξέλιξη και κάτι τέτοιο είναι προ όφελος όλων, ακόμα και των αγγλόφωνων λαών.
Αν η ΕΕ, παρ’ όλα αυτά, θελήσει να επιλέξει κάποια γλώσσα, ποια θα είναι αυτή; Για πολλούς λόγους, η γλώσσα αυτή πρέπει να είναι υποχρεωτική σε όλα τα σχολεία της ΕΕ. Δεν μπορούμε να απαιτήσουμε ότι όλη η σπουδάσουσα νεολαία θα πρέπει να μάθει δύο ή περισσότερες ξένες γλώσσες. Γι’ αυτό θα πρέπει η γλώσσα να έχει ισχύ διεθνώς. Μία χώρα που έχει μία μεγάλη οικονομική εξέλιξη και που σύντομα θα έχει 1.300.000.000 κατοίκους, δηλαδή πολλούς περισσότερους απ’ ότι η Αγγλία, ΗΠΑ, Καναδάς και Αυστραλία μαζί, είναι η Κίνα. Υπάρχουν πολλοί περισσότεροι άνθρωποι που μιλούν κινέζικα από οποιαδήποτε άλλη γλώσσα. Δεν είναι διόλου απίθανο σε διάστημα 50 χρόνων να είναι η Κίνα η μεγαλύτερη οικονομική υπερδύναμη. Το 2002, για παράδειγμα, η οικονομική της ανάπτυξη ήταν μεγαλύτερη του 7%. Θα θέλουν οι Κινέζοι και στο μέλλον να συνομιλούν μαζί μας στην αγγλική; Θα μπορούσαμε, ίσως, να δεχόμαστε να γίνουν τα κινέζικα η κοινή γλώσσα εργασίας της ΕΕ; Αυτό θα ήταν μία καλή ετοιμότητα για την επερχόμενη εξέλιξη και θα βοηθούσε την ΕΕ να αναπτύξει πρόσφορες εμπορικές σχέσεις με τη γιγαντιαία αγορά της Κίνας. Ή να συναντηθούμε με τους Κινέζους στα μισά του δρόμου; Στην Κίνα σήμερα, υπάρχει μία θετική αντιμετώπιση για την εσπεράντο. Υπάρχει σήμερα εκπαίδευση στην εσπεράντο και μεταξύ άλλων εκδίδονται αρκετά περιοδικά και μάλιστα, υπάρχουν και ραδιοφωνικά προγράμματα στη γλώσσα αυτή. Θα είναι το ίδιο θετικοί και σε 50 χρόνια;
Αν και πολλοί ελπίζουν στην αγγλική, θα πρέπει να παραδεχτούν πως αυτή η γλώσσα δεν θα γίνει ποτέ αποδεκτή ως η κοινή παγκόσμια γλώσσα. Εν μέρει, οι ισπανόφωνες και οι γαλλόφωνες χώρες δεν θα το αποδέχονταν ποτέ και εν μέρει, η αγγλική έχει ένα βεβαρημένο αποικιακό παρελθόν. Μεταξύ άλλων, στις Ινδίες υπάρχουν μεγάλες ομάδες ανθρώπων οι οποίες είναι αρνητικές προς την αγγλική για το λόγο που μόλις αναφέρθηκε. Και τελικά, ποια από τις διαφορές παραλλαγές της αγγλικής θα επιλέγαμε; Την αγγλική της Οξφόρδης που μιλιέται μόνο από 3-5% του πληθυσμού της Αγγλίας ή, ίσως, τα αμερικάνικα αγγλικά που είναι η παραλλαγή που μιλιέται περισσότερο;
Υπάρχει ακόμα μία μεγάλη σειρά με παραλλαγές με διαφορετική ορθογραφία και διαφορετική προφορά.
Δεν είναι καθόλου σίγουρο πως δύο άνθρωποι που και οι δύο μιλούν αγγλικά, μπορούν να καταλάβουν ο ένας τον άλλο. Αυτό μου το έχει πει κάποιος Αγγλος που δουλεύει ως μεταφραστής.
Οποιος προτείνει ότι η αγγλική θα πρέπει να γίνει η παγκόσμια γλώσσα, ή έχει την αγγλική ως μητρική και δεν είναι ενήμερος στο πόσο προβληματική γλώσσα είναι, ή έχει μάθει με πολύ κόπο την αγγλική και είναι αρκετά τεμπέλης για να μάθει μία νέα γλώσσα, ή συμβαίνει να είναι ιδιοφυία στην εκμάθηση γλωσσών και να μην μπορεί να κατανοήσει ότι και οι άλλοι δεν είναι το ίδιο ικανοί.
Από έρευνα που διενεργήθηκε σε έξι ευρωπαϊκές χώρες, μόνο το 7% περίπου μπορούσε να κατανοήσει σε ικανοποιητικό βαθμό ένα αγγλικό κείμενο με κανονικό βαθμό δυσκολίας.
Η μοναδική λύση στο γλωσσικό πρόβλημα της ΕΕ |
Περιεχόμενα | Διεθνείς γλώσσες |
© Hans Malv, 2004