Η γλώσσα είναι δύσκολη
Η αγγλική και η αυξανόμενη επιρροή της στη Σουηδία
Υπάρχει μία σειρά παραλλαγών των αγγλικών. Παραλλαγές με δικές τους λέξεις, δική τους προφορά και όσον αφορά πολλές λέξεις, έχουν δική τους ορθογραφία. Μιλιέται και γράφεται η αγγλική διαφορετικά στις ΗΠΑ, Αυστραλία, Μπελίζε, Καναδά, Αγγλία, Φιλιππίνες, Χονγκ Κονγκ, Ινδίες, Ινδονησία, Ιρλανδία, Τζαμάικα, Μαλαισία, Νέα Ζηλανδία, Σινγκαπούρη, Νότιο Αφρική, Τρίνινταντ και Τομπάγκο και Ζιμπάμπουε. Πολλές τοπικές παραλλαγές στα αγγλικά είναι δύσκολες ή ακατανόητες για τους συνηθισμένους Αγγλους. Τέτοιες παραλλαγές υπάρχουν, επίσης, στην Αγγλία και τις ΗΠΑ. Σε πολλές αγγλόφωνες χώρες, για εθνικούς λόγους, θέλουν να έχουν τη δική τους γλωσσική παραλλαγή.
Στη Σουηδία, όπως και σε άλλες χώρες, μαθαίνουμε στο σχολείο την προφορά που λέγεται Received Pronunciation (RP). Ονομάζεται επίσης Oxford English, the Queen’s English ή BBC English. Αυτή η παραλλαγή των αγγλικών μιλιέται μόνο από το 3-5% του πληθυσμού της Αγγλίας. Εκτός αυτού, υπάρχουν και παραλλαγές της RP. Οι συνηθέστερες παραλλαγές της αγγλικής στα βρετανικά νησιά είναι cocney, Estuasy English, αγγλικά της Ουαλίας, αγγλικά του βορρά, ιρλανδέζικα αγγλικά και διαφορετικές παραλλαγές των σκωτσέζικων.
Στις ΗΠΑ μπορούμε να μιλήσουμε για τουλάχιστον τρεις διαλέκτους. Eastern που μιλιέται βορειοανατολικά, στη Νέα Αγγλία και την πόλη της Νέας Υόρκης, Southern που μιλιέται από τη Βιρτζίνια ως το Τέξας και τις νοτιότερες πολιτείες από αυτές και General American που μιλιέται στις υπόλοιπες πολιτείες.
Αγγλική γλώσσα, αυτή η γλώσσα με τη δύσκολη ορθογραφία, γεμάτη από γραμματικές ανωμαλίες και εξαιρέσεις. Πόσοι είναι αυτοί που δεν έχουν την αγγλική ως μητρική γλώσσα και μπορούν να εκφραστούν πολύ καλά, προφορικά και γραπτά, ώστε να μπορούν να μιλήσουν για π.χ. πολιτικά, συνδικαλιστικά θέματα ή εκφράσουν συναισθήματα; Μόνο ένα ελάχιστο ποσοστό από τους πλέον ικανούς. Πόσοι μπορούν να παρακαλουθήσουν και να καταλάβουν όταν μιλάει ο πρόεδρος των ΗΠΑ; Οχι και πολλοί. Κάτι που συμβάλλει στη δυσκολία της αγγλικής, είναι η ταχύτητα με την οποία αλλάζει, ταυτόχρονα με το γεγονός ότι οι αγγλόφωνοι αρθρογράφοι, όλο και περισσότερο, χρησιμοποιούν εκφράσεις από την αργκό σε πολιτικού και τεχνικού περιεχομένου άρθρα.
Ακόμα και αυτοί που έχουν την αγγλική ως μητρική γλώσσα, έχουν μεγάλα προβλήματα να μάθουν να τη μιλούν και να τη γράφουν. Ετσι, για παράδειγμα, ο συνδυασμός των γραμμάτων –ough, προφέρεται με έξι διαφορετικούς τρόπους. Σύγκρινε την προφορά των λέξεων though, tough, enough, through, plough, cough και hiccough.
Η ορθογραφία των αγγλικών, σε γενικές γραμμές, είναι βασισμένη στην προφορά των αγγλικών του 17ου αιώνα. Δεν υπάρχει δυνατότητα να μεταρρυθμιστεί η ορθογραφία της αγγλικής; Οχι, δεν υπάρχει διότι ένα σύστημα ορθογραφίας όπου ένας φωνητικός ήχος αντιστοιχεί σε κάποιο γράμμα, δεν υπάρχει. Τα πέντε φωνήεντα της αγγλικής και είκοσι ήχοι φωνηέντων, σε κάποια γλωσσική μεταρρύθμιση, θα απαιτούσαν μία νέα, αυξημένη αλφάβητο ή μία νέα προφορά –περιπτώσεις τελείως απίθανες. Επειδή η προφορά ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό σε ολόκληρο τον κόσμο, θα ήταν τελείως αδύνατο να βρεθεί μία παραλλαγή προφοράς λέξης η οποία θα ήταν γενικά αποδεκτή ώστε να χρησιμοποιηθεί ως βάση της ορθογραφικής της απόδοσης. Από την άλλη, δεν υπάρχει κάποιο ανώτερο γλωσσικό όργανο με ανάλογο κύρος που θα μπορούσε να πραγματοποιήσει μία γενική μεταρρύθμιση στην ορθογραφία.
Ο Σουηδός καθηγητής της αγγλικής Jan Svartvik, σε βιβλίο του, θέτει το ερώτημα ”Ποια αγγλικά είναι τα καλύτερα;” Απαντάει ο ίδιος: ”Υπάρχουν δύο στάνταρντ παραλλαγές που θα πρότεινα σε πρώτο χέρι: τη βρετανική και την αμερικάνικη. Αυτό που δίνει υπεροχή στα αμερικάνικα αγγλικά είναι ότι μιλιούνται από περισσότερους ανθρώπους από οποιαδήποτε άλλη παραλλαγή των αγγλικών και συχνά τα βρίσκουμε στα αμερικάνινα φίλμ, μέσα ενημέρωσης κ.ο.κ., το οποίο σημαίνει ότι έχουν μεγάλη διεθνή απήχηση. Εκτός αυτού, αντιπροσωπεύουν τις επικρατούσες οικονομικές, επιστημονικές και πολιτικές δυνάμεις. Μπορεί επίσης να ειπωθεί ότι είναι κοινωνικά ουδέτερα διότι πρόκειται για μία σχετικά αταξική αμερικάνικη προφορά...”
Από το βιβλίο του καθηγητή Svartvik αντλούμε ακόμα: ”Οτι τα αγγλικά είναι τόσο δημοφιλή και έχουν τόσο μεγάλη παγκόσμια εξάπλωση, αποτελούν κατά παράδοξο τρόπο απειλή για το μέλλον τους ως η παγκόσμια γλώσσα επικοινωνίας. Μερικοί τύποι της προφορικής αγγλικής είναι δύσκολοι στην κατανόησή τους και είναι πολλοί εκείνοι που φοβούνται ότι η αγγλική θα διασπαστεί σε ακόμα περισσότερες παραλλαγές οι οποίες μεταξύ τους θα είναι ακατανόητες…
… ερευνητές γράφουν όλο και περισσότερο στην αγγλική. Ο Mac Murray τονίζει τον κίνδυνο της αλλαγής από τη μητρική γλώσσα σε μία ξένη γλώσσα –πενιχρά αγγλικά μπορούν να οδηγήσουν σε πενιχρή δραστηριότητα σκέψης. Η αγγλική που χρησιμοποιείται σε επιστημονικές εκδόσεις από ανθρώπους που δεν έχουν την αγγλική ως μητρική τους γλώσσα... είναι φτωχή σε αποχρώσεις και μονότονη... ”.
Σε κάποια έρευνα το 2001 δόθηκε σε 111 Δανούς, Νορβηγούς και Σουηδούς γιατρούς να διαβάσουν το ίδιο συνοπτικό κείμενο για δέκα λεπτά. Οι μισοί διάβασαν το κείμενο στη μητρική τους γλώσσα και οι άλλοι μισοί στα αγγλικά. Κατόπιν συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο σχετικό με το κείμενο. Ολοι οι Δανοί, Νορβηγοί και Σουηδοί γιατροί, είναι αρκετά οικείοι με τα αγγλικά, ήδη από το δημοτικό σχολείο, την τηλεόραση και τα φιλμ και εκτός αυτών είναι συγγενικές οι γλώσσες τους με τα αγγλικά. Ενα μέρος της βιβλιογραφίας στην εκπαίδευσή τους είναι στα αγγλικά και πολλοί είναι συνδρομητές σε αγγλόφωνα ιατρικά περιοδικά. Ολοι οι γιατροί που συμμετείχαν στην έρευνα, είπαν ότι οι γνώσεις τους στην αγγλική σε γενικές γραμμές, ήταν ικανοποιητικές. 42% δήλωσαν ότι σε εβδομαδιαία συχνότητα διάβαζαν αγγλικά περιοδικά με ιατρικό περιεχόμενο.
Το αποτέλεσμα της έρευνας έδειξε ότι αυτοί που είχαν διαβάσει το κείμενο στη μητρική τους γλώσσα, είχαν ενδεικτικά, καλύτερα αποτελέσματα από αυτούς που διάβασαν το κείμενο στην αγγλική. Οι τελευταίοι, είχαν κατανοήσει το κείμενο κατά 25% λιγότερο από εκείνους που το διάβασαν στη μητρική τους γλώσσα. (Περιοδικό Ιατρικής, αρ. 26-27, 2002. Το ειδικό αυτό περιοδικό απευθύνεται στους Σουηδούς γιατρούς).
Οι περισσότεροι Σουηδοί με ακαδημαϊκή εκπαίδευση που γνωρίζω παρά τη μακρύχρονη εκπαίδευση που έχουν στα αγγλικά, διαβάζουν, κατά κανόνα, αγγλική λογοτεχνία σε μετάφραση.
Οταν οι Σουηδοί μαθητές μέσου επιπέδου απόδοσης τελειώνουν τη βασική εννιάχρονη εκπαίδευση, έχουν, κατ’ υπολογισμό, ένα ενεργητικό λεξιλόγιο στα αγγλικά περίπου 1.000 λέξεων και ένα παθητικό περίπου 1.500-2.000.
Το λεξιλόγιο της αγγλικής γλώσσας είναι μεγαλύτερο από οποιαδήποτε άλλης. Αυτό οφείλεται στο ότι το λεξιλόγιο αυτό είναι ”διπλό”. Εν μέρει με γερμανικές και εν μέρει με λατινογενείς λέξεις (μετά τη νορμανδική κατάκτηση της Αγγλίας το 11ο αιώνα). Το μεγαλύτερο λεξικό του κόσμου, Oxford English Dictionary, περιέχει 500.000 λήμματα. Στην πραγματικότητα, όμως, υπάρχουν πολύ περισσότερες λέξεις διότι συνέχεια προστίθενται καινούργιες. Το βασικό λεξιλόγιο της αγγλικής, περιέχει περίπου 15.000 λέξεις. Αν κάποιος τις κατέχει, καταλαβαίνει περίπου το 95% των λέξεων σε κείμενα στην αγγλική και μπορεί να ανταπεξέλθει στις περισσότερες γλωσσικές περιπτώσεις. Αν το σύνολο των αγνώστων λέξεων σε κάποιο κείμενο υπερβαίνει το 5%, τότε έχει δυσκολία ο αναγνώστης να το κατανοήσει ικανοποιητικά.
Ο Αμερικανός καθηγητής Steven Pinker, στο μεγάλου ενδιαφέροντος βιβλίο του The Language Instinct, παραπέμπει σε έρευνες (των William Nagy και Richard Anderson), βάσει των οποίων, ο μέσος Αμερικανός τελειόφοιτος του High School (μετά από συνολικές σπουδές 12 χρόνων και συνήθως σε ηλικία 18 χρόνων), έχει ένα λεξιλόγιο με περίπου 45.000 λέξεις. Σε αυτό τον αριθμό δεν συμπεριλαμβάνονται οι διάφοροι γραμματικοί τύποι (π.χ. κλήσεις ουσιαστικών και επιθέτων, εγκλίσεις ρημάτων κ.λπ.), ονόματα, ξένες λέξεις, συντμήσεις (που προφέρονται σαν λέξεις όπως ΝΑΤΟ, ΟΥΝΕΣΚΟ) και πολλές άλλες σύνθετες λέξεις. Αν είχαν συμπεριληφθεί και αυτές οι λέξεις, τότε το σύνολο του λεξιλογίου θα ανερχόταν, περίπου στις 60.000. Αυτό σημαίνει ότι ο κάθε μαθητής από τα πρώτα του γενέθλεια και μετά, έχει μάθει περίπου δέκα λέξεις την ημέρα.
Τα αγγλικά είναι μία δύσκολη γλώσσα και για τους ίδιους τους Αγγλους. Πρόσφατη έρευνα των Αγγλικών Ταχυδρομείων (Royal Mail) έδειξε ότι από τα ορθογραφικά λάθη και την άθλια γραμματική, χάνουν οι βρετανικές επιχειρήσεις 6 000 000 000 £ ( = 8 616 000 000 €) ετησίως. 31% από τους συμμετέχοντες στην έρευνα δήλωσαν ότι άλλαξαν τους επιχειρηματικούς εταίρους τους όταν διαπίστωσαν ότι γίνονταν πολλά γλωσσικά λάθη στην επικοινωνία.
Η γλώσσα είναι δύσκολη |
Περιεχόμενα | Η αγγλική και η αυξανόμενη επιρροή της στη Σουηδία |
© Hans Malv, 2004